Η παρακέντηση και αναρρόφηση με λεπτή βελόνα (FNA) είναι μια διαγνωστική διαδικασία που χρησιμοποιείται για τη διερεύνηση όζου του θυρεοειδούς αδένα ή μαζών του τραχήλου. Σε αυτήν την τεχνική, μια λεπτή, κοίλη βελόνα εισάγεται στη μάζα για δειγματοληψία κυττάρων τα οποία, αφού βάφονται, εξετάζονται με μικροσκόπιο. Είναι η πλέον αξιόπιστη εξέταση για την επιβεβαίωση ή τον αποκλεισμό παρουσίας κακοήθειας. Η παρακέντηση γίνεται υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, δηλαδή με συνεχή παρακολούθηση της βελόνας με υπερηχογράφημα, ώστε να εξασφαλίζεται:

α) ασφάλεια από πιθανή κάκωση παρακείμενων δομών.

β) λήψη υλικού από τον όζο και όχι από τον παρακείμενο φυσιολογικό ιστό.

γ) λήψη υλικού από την πιο ύποπτη περιοχή του όζου.

Η FNA με υπερηχογραφική καθοδήγηση είναι σχετικά ανώδυνη (υπάρχει δυνατότητα τοπικής αναισθησίας με ειδική αλοιφή ή sprey), χαμηλού κόστους, ελάχιστα τραυματική και με σπάνιες επιπλοκές επεμβατική εξέταση του θυρεοειδούς αδένα.  

Πώς γίνεται η παρακέντηση (FNA);

Εκτελείται στο χώρο του ιατρείου υπερήχων, από τον ακτινολόγο ιατρό που είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος να χειρίζεται υπερήχους και να κατευθύνει βελόνες υπερηχογραφικά. Ο ασθενής ξαπλώνει σε ύπτια θέση με τον τράχηλο σε υπερέκταση και, αφού εξεταστεί με υπερηχογράφημα ο αδένας και προσδιοριστεί ο όζος, γίνεται απολύμανση του δέρματος πάνω από τον όζο και τοπική αναισθησία με spray ή ειδική κρέμα. 

Χρησιμοποιείται σύριγγα με πολύ λεπτή βελόνη, η οποία εισέρχεται δια του δέρματος στον όζο για λήψη αντιπροσωπευτικού κυτταρολογικού υλικού. Το υλικό στρώνεται κατάλληλα σε πλακάκι και αποστέλλεται στο εργαστήριο, όπου μελετάται. Ο ασθενής, αμέσως μετά, επιστρέφει στις συνήθεις δραστηριότητές του.

Απαιτείται προετοιμασία για την FNA θυρεοειδούς;

Αν ο εξεταζόμενος παίρνει αντιπηκτικά φάρμακα (π.χ. Plavix) ή φάρμακα που επηρεάζουν την πήξη του αίματος (π.χ. Naprosyn), πρέπει να τα διακόψει για μερικές ημέρες πριν την παρακέντηση, αφού πρώτα συμβουλευτεί τον ιατρό του (καρδιολόγο, παθολόγο κλπ). Ο ασθενής μπορεί να φάει και να πιει κανονικά πριν την παρακέντηση.

Υπάρχουν επιπλοκές ή κίνδυνοι;

Οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν το αιμάτωμα και τη φλεγμονή, αλλά, σε έμπειρα χέρια, η πιθανότητα να συμβούν είναι αμελητέα. Για την αποτροπή φλεγμονής, χρησιμοποιούνται μέτρα αντισηψίας του δέρματος και του ηχοβολέα. Μεγαλύτερη πιθανότητα αιματώματος υπάρχει σε ασθενείς που παίρνουν αντιπηκτικά (ακόμη και αν τα διέκοψαν για λίγο καιρό) και αφορούν περισσότερο μικρούς όζους και όζους που δεν είναι εύκολα διακριτοί με υπερηχογράφημα. Σε ασθενείς με λεπτό δέρμα, μπορεί να εμφανιστεί ερυθρότητα του δέρματος, τοπικά, που υποχωρεί σύντομα. Η διαδικασία είναι άριστα ανεκτή ακόμη και από παιδιά.